Laseroterapia wysokoenergetyczna - zastosowanie, wskazania i przeciwwskazania lasera wysokoenergetycznego
Laseroterapia wysokoenergetyczna HILT (High Intensity Laser Therapy) jest to nowoczesna metodą leczenia stosowana głównie w leczeniu schorzeń mięśniowo-szkieletowych.
Dotychczas powszechnie stosowaną metodą w fizykoterapii była laseroterapia niskoenergetyczna LLLT (Low Level Laser Therapy). Znalazła ona zastosowanie w zakresie biostymulacji. Jej pozytywne rezultaty potwierdzają wyniki badań laboratoryjnych, co spowodowało jej zastosowanie w terapii klinicznej.
W laseroterapii wysokoenergetycznej HILT moc promieniowania przekracza 500 mW. Zastosowanie tak wysokiej mocy prowadzi do wzrostu temperatury tkanek poddawanych naświetlaniu.
Zastosowanie lasera wysokoenergetycznego
Laseroterapia wysokoenergetyczna jest skuteczna w:
- Leczeniu urazów sportowych - laseroterapia wysokoenergetyczna jest szczególnie skuteczna w rehabilitacji urazów sportowych (medycynie sportowej), takich jak skręcenia, zwichnięcia czy naciągnięcia mięśni. Badania wykazały, że terapia ta przyspiesza proces gojenia tkanek oraz redukuje ból. W randomizowanym badaniu przeprowadzonym na 70 pacjentach z zespołem ciasnoty podbarkowej pacjenci poddani laseroterapii (grupa I) wykazali istotnie większą redukcję bólu oraz poprawę ruchomości stawu ramiennego w porównaniu do grupy leczonej ultradźwiękami.
- Zmianach zwyrodnieniowych stawów - działa przeciwzapalnie i przeciwbólowo, co przyczynia się do poprawy ruchomości w stawach oraz zmniejszenia dolegliwości bólowych.
- Zespołach bólowych - w kontekście leczenia bólu, laseroterapia wykazuje wysoką skuteczność w redukcji bólu zarówno ostrych, jak i przewlekłych. Dzięki działaniu biostymulacyjnemu oraz fotomechanicznemu laser wpływa na zakończenia nerwowe, co prowadzi do natychmiastowej ulgi odczuwalnej przez pacjentów.
- Choroby reumatoidalne - W przypadku chorób reumatoidalnych laseroterapia może wspierać leczenie stanów zapalnych oraz bólu stawów. Badania wskazują na pozytywne efekty zastosowania terapii HILT w połączeniu z niskoenergetycznym naświetlaniem laserowym.
Ciekawostka
Laseroterapia wysokoenergetyczna znajduje również zastosowanie w leczeniu nawracającej opryszczki wargowej. Opryszczka to powszechny wirusowy stan zapalny, który często prowadzi do bolesnych pęcherzyków na ustach i wokół nich. W jednym z badań przeprowadzono randomizowane badanie kliniczne, w którym 60 pacjentów z nawracającą opryszczką zostało podzielonych na trzy grupy: jedna otrzymała terapię laserową, druga stosowała maść acyklowirową, a trzecia była grupą kontrolną. Wyniki pokazały, że średni czas gojenia dla grupy laserowej wyniósł 2.20 dni, podczas gdy dla grupy z maścią acyklowirową wyniósł 3.4 dni, a dla grupy kontrolnej 4.30 dni.
Jak działa laser wysokoenergetyczny?
Energia świetlna wytwarzana przez laser wysokoenergetyczny powoduje przyspieszenie metabolizmu komórkowego. Dzięki temu następuje stymulacja procesów regeneracji naczyń, włókien nerwowych oraz tkanki łącznej. Jest to szczególnie pożądany proces np. podczas gojenia się złamań. Laseroterapia wysokoenergetyczna powoduje także działania przeciwbólowe (analgetyczne).
Jego oddziaływanie na tkanki opiera się na trzech głównych efektach. Po pierwsze, efekt termiczny polega na podgrzewaniu tkanek, co prowadzi do rozszerzenia naczyń krwionośnych i zwiększenia przepływu krwi. Po drugie, efekt fotomechaniczny stymuluje wolne zakończenia nerwowe, co przyczynia się do szybkiej ulgi w bólu. Po trzecie, laseroterapia biostymulacyjna przyspiesza procesy metaboliczne w komórkach, co wspomaga regenerację tkanek i redukcję stanów zapalnych.
Wskazania do zabiegu laserem wysokoenergetycznym
Zabiegi laseroterapii wysokoenergetycznej znajdują zastosowanie w leczeniu fizjoterapeutycznym różnych schorzeń m.in:
- Urazy mięśni i stawów (zwichnięcia, stłuczenia)
- Zmiany zwyrodnieniowe stawów (np. osteoartroza
- Choroby reumatyczne (np. reumatoidalne zapalenie stawów)
- Problemy z kręgosłupem (np. dyskopatia, rwa kulszowa)
- Tendinitis (zapalenie ścięgien), np. łokieć tenisisty
- Zespół cieśni nadgarstka
- Bark zamrożony
- Ciasnota podbarkowa
Przeciwwskazania do terapii laserem biostymulacyjnym
Mimo wielu korzyści, istnieją pewne przeciwwskazania do stosowania laseroterapii
wysokoenergetycznej:
- Choroby nowotworowe
- Czynna gruźlica płuc
- Skłonności do krwawień
- Stany gorączkowe
- Ciąża
- Niewydolność krążenia i arytmia
- Epilepsja
- Rany otwarte oraz choroby zakaźne
Jak wygląda leczenie z wykorzystaniem lasera wysokoenergetycznego?
Zabieg z użyciem lasera wysokoenergetycznego jest szybki i bezbolesny, a jego czas trwania zazwyczaj wynosi od kilku do kilkunastu minut, w zależności od obszaru ciała poddawanego terapii oraz konkretnego schorzenia. W trakcie wykonywania zabiegu fizjoterapeuta kieruje wiązkę laserową na wyznaczony obszar, co pozwala dotrzeć do głęboko położonych tkanek i stymulację komórek do regeneracji. Laser wysokoenergetyczny działa poprzez efekty termiczne, fotomechaniczne oraz biostymulacyjne, co przyczynia się do redukcji bólu, zmniejszenia stanów zapalnych oraz przyspieszenia procesów gojenia.
Zabiegi z wykorzystaniem laseroterapii są zazwyczaj powtarzane co kilka dni, a ich liczba dostosowywana jest do indywidualnych potrzeb pacjenta. W zależności od rodzaju schorzenia stosuje się różne tryby pracy lasera: tryb ciągły do leczenia stanów przewlekłych oraz tryb impulsowy do terapii bólowej. Kluczowe jest także odpowiednie dawkowanie energii laserowej, które może wynosić od 10 do 100 J/cm² w zależności od stanu pacjenta.
Efekty laseroterapii wysokoenergetycznej
Stosowanie aparatów do laseroterapii wysokoenergetycznej przynosi szereg pozytywnych efektów terapeutycznych, które znacząco wpływają na procesy regeneracyjne organizmu. Główne efekty tej terapii obejmują:
- Biostymulacja komórek- laser wysokoenergetyczny stymuluje aktywność metaboliczną komórek, co przyspiesza procesy regeneracyjne w tkankach.
- Poprawa mikrokrążenia- działanie lasera prowadzi do rozszerzenia naczyń krwionośnych, co sprzyja lepszemu dotlenieniu i odżywieniu tkanek.
- Działanie przeciwbólowe- terapia laserowa wpływa na zakończenia nerwowe, co podnosi próg bólu i redukuje przekazywanie bodźców bólowych do mózgu.
- Efekt przeciwzapalny- laser wysokoenergetyczny wykazuje silne działanie przeciwzapalne, co jest istotne w leczeniu stanów zapalnych tkanek miękkich, takich jak zapalenie ścięgien czy kaletek maziowych. Działa również przeciwobrzękowo oraz przyspiesza procesy gojenia.
- Regeneracja tkanek- terapia wspomaga procesy naprawcze w organizmie, co jest szczególnie ważne w przypadku uszkodzeń mięśniowych czy kostnych
- Zwiększenie aktywności naczyniowej- laseroterapia przyspiesza kształtowanie się nowych naczyń włosowatych (angiogeneza), co poprawia ukrwienie obszarów wymagających leczenia i wspomaga proces gojenia ran.
Różnice między laseroterapią nisko- i wysokoenergetyczną
LLLT koncentruje się na stymulacji procesów regeneracyjnych na poziomie komórkowym. Działa głównie na powierzchniowych warstwach tkanek, co czyni ją skuteczną w leczeniu schorzeń takich jak:
- Rany - przyspiesza gojenie się ran poprzez stymulację komórek skóry i poprawę mikrokrążenia.
- Stany zapalne - redukuje ból i stan zapalny w obrębie tkanek, co jest korzystne w przypadku urazów sportowych czy zapaleń.
- Problemy dermatologiczne - pomaga w leczeniu trądziku, oparzeń oraz innych schorzeń skórnych.
Parametry LLLT obejmują moc rzędu 0,001 do 0,1 W oraz gęstość energii od 0,1 do 100 J/cm². Średnia dawka stosowana w zabiegach wynosi zazwyczaj od 6 do 10 J/cm², a całkowita energia nie powinna przekraczać 200 J na sesję. Dzięki tym właściwościom LLLT jest bezpieczna i nie powoduje dyskomfortu u pacjentów.
W odróżnieniu od LLLT, HILT wykorzystuje znacznie wyższe moce promieniowania (powyżej 500 mW), co pozwala na głębszą penetrację tkanek — nawet do 6 cm. Dzięki temu terapia HILT jest skuteczna w leczeniu głębiej położonych struktur, takich jak:
- Mięśnie- przyspiesza regenerację po urazach i przeciążeniach.
- Stawy- działa przeciwbólowo i przeciwzapalnie w przypadku chorób zwyrodnieniowych.
- Ścięgna- wspomaga leczenie przewlekłych stanów zapalnych.
HILT dostarcza około 30–50 razy więcej energii niż LLLT, co pozwala na osiągnięcie efektów terapeutycznych w krótszym czasie.
Bibliografia:
- Andrzej Kwolek, Jolanta Zwolińska, Aneta Weres “Wpływ dawki terapeutycznej na skuteczność laseroterapii nisko- i wysokoenergetycznej”
- Łukowicz, M., Pawlak, A., Pawlikowski, J., Weber-Zimmerman, M., Zalewski, P. “Laseroterapia wysokoenergetyczna (HILT)- zastosowania kliniczne”
- Marieh Honarmand, Leila Farhadmollashahi, Ehsan Vosoughirahbari “Comparing the effect of diode laser against acyclovir cream for the treatment of herpes labialis” J Clin Exp Dent. 2017
- Łukowicz, M., Szymańska, J., Skopowska, A., Weber-Rajek, M., Ciechanowska-Mendyk, K., &Buszko, K. (2011). Wpływ laseroterapii wysokoenergetycznej na proces zrostu kostnego. Acta Bio-Optica et Informatica Medica. Inżynieria Biomedyczna, 17(2), 99-102.