Pozasercowe bóle w klatce piersiowej: objaw, najczęstsze przyczyny i diagnostyka

Ból w klatce piersiowej to najczęstszy objaw, który wywołuje niepokój u pacjenta i skłania go do pilnej wizyty u lekarza.

Ból w klatce piersiowej nie zawsze będzie związany z przyczyną kardiologiczną. Pomimo różnych powodów bólu objawy i lokalizacja bólu będą zbliżone z uwagi na unerwienie i umiejscowienie różnych struktur wzdłuż klatki piersiowej. Jeżeli przez lekarza zostaną wykluczone dolegliwości kardiologiczne np. zawał mięśnia sercowego lub zapalenie osierdzia mówi się o pozasercowych przyczynach bólu w klatce piersiowej - (noncardiac chest pain, NCCP).  

Jego przyczyną może być każda struktura anatomiczna poza miąższem płucnym, który nie posiada zakończeń czuciowych. 

Najważniejsze jest wykluczenie przez lekarza stanów, które mogą zagrażać życiu takich jak:

• ostry zespół wieńcowy,
• tętniak rozwarstwiający aorty,
• zator tętnicy płucnej (zatorowość płucna)
• odma opłucnowa

Ból kardiologiczny - objawy

Typowe objawy chorób serca to:

• zazwyczaj ból za mostkiem, często ostry ból
• trwa dłużej niż kilka minut
• o zmiennym natężeniu
• ból może być gniotący, uciskający, piekący
• promieniowanie bólu zwłaszcza do lewej ręki
• zmiana ciśnienia tętniczego
• duszność
• poty
• nudności
• zawroty głowy

Co może wywołać ból w obrębie klatki piersiowej?

• choroby układu krążenia
• choroby układu pokarmowego
• choroby układu oddechowego
• choroby układu ruchu
• choroby układu nerwowego 

Osoba z dolegliwościami bólowymi w klatce piersiowej może trafić do różnych specjalistów. Może to być kardiolog, ale także internista, pulmonolog, gastroenterolog, neurolog, chirurg, ortopeda, reumatolog, dermatolog, psychiatra czy też fizjoterapeuta.  

Pozasercowe przyczyny bólu w klatce piersiowej

Po wykluczeniu przyczyn kardiologicznych należy rozważyć inne możliwości bólu. Może to być problem z przełykiem. Ze względu na sąsiedztwo anatomiczne i zależności fizjologiczne. Warto wiedzieć, że bóle płynące z okolicy serca i przełyku są bardzo trudne do rozróżnienia z uwagi na podobną stymulację nerwową. Ból w tych obszarach przekazywany jest do mózgu poprzez te same drogi czuciowe.  

Ból jest objawem chorób takich jak

• Choroba refluksowa przełyku
• Dysfagia przełykowa
• Achalazja przełyku
• Pęknięcie przełyku
• Przepuklina rozworu przełykowego przepony 
• Kamica żółciowa
• Choroba wrzodowa 
• Czynnościowy ból w klatce piersiowej pochodzenia przełykowego 

Ciekawostka  

Warto wiedzieć, że pacjenci z chorobami przełyku mają wzmożone napięcie nerwu błędnego. Rozluźniający wpływ na zwieracz przełyku mają leki stosowane w chorobie wieńcowej takie jak antagoniści kanałów wapniowych i nitraty.  

Ból pochodzenia pozasercowego w klatce piersiowej określany jest jako ból podobny do dławicowego, zlokalizowany za mostkiem, ale jego przyczyną nie jest choroba układu sercowo-naczyniowego.  

Objawy wskazujące na problemy układu pokarmowego np. reflusk żołądkowo-przełykowy ((gastroesophageal reflux disease, GERD)

• zgaga,
• kwaśne regurgitacje (cofanie się treści pokarmowej),
• zmniejszenie lub ustąpienie dolegliwości po zastosowaniu inhibitorów pompy
• protonowej (IPP),
• dysfagia,
• odynofagia,
• wiek >50 lat,
• utrata masy ciała,  
• uporczywe wymioty,  
• objawy krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego (wymioty krwiste lub fusowate),  
• niedokrwistość,  
• guz wyczuwalny w obrębie jamy brzusznej,  
• obciążony wywiad rodzinny  

Objawy te mogą przemawiać za organiczną przyczyną bólu.  Wówczas należy wykonać badanie endoskopowe.

Diagnostyka

1. Ezofagogastroduodenoskopia (EGD) - jest to wziernikowe badanie przewodu pokarmowego umożliwiające precyzyjną diagnostykę (zarówno pobranie materiału do badań jak i leczenie).
2. Badanie radiologiczne z kontrastem - jest to metoda klasycznego obrazowania z podaniem środka kontrastowego. Badanie to jest przydatne także do monitorowania zaburzeń pracy przełyku. Można dzięki niemu wskazać problemu anatomiczne, ucisk z zewnątrz czy też uchyłki przełyku. Są to cenne informacje przed wykonaniem kolejnych badań np. manometrii przełyku.  

Jest ono wskazane w następujących sytuacjach:

• podejrzenie choroby nowotworowej
• choroby zapalne przewodu pokarmowego
• zwężenie, które uniemożliwia przejście endoskopu
• dynamiczna ocena pasażu środka kontrastowego w zaburzeniach czynnościowych

Przeciwwskazania: podejrzenie perforacji przewodu pokarmowego.

3. Manometria przełyku - badanie to stosuje się po wykluczeniu w badaniu endoskopowym i radiologicznym chorób przełyku u osób z bólami w klatce piersiowej w poszukiwaniu innej przyczyny bólów. Może nią być np. wzmożone napięcie dolnego zwieracza przełyku. Badanie to umożliwia ocenę ciśnienia spoczynkowego dolnego zwieracza przełyku (LES), jego rozluźnienie po czynności połykania, czynność trzonu przełyku, a także parametry górnego zwieracza przełyku.  
4. Badanie pH-metryczne - jest to 24 godzinna pH-metria przełykowa. Pozwala ona na określenie częstości występowania refluksu, jego czasu trwania oraz na ocenę związku refluksu ze zgłaszanymi bólami w klatce piersiowej. Dzięki tej metodzie możliwe jest także wykrycie schorzenia jakim jest przełyk Barretta.  

Podsumowanie - czy bóle w klatce piersiowej to zawsze zawał mięśnia sercowego?

Ból w klatce piersiowej zazwyczaj kojarzy się z zawałem serca, jednak przyczyny, które mogą spowodować ból mogą być zupełnie inne. W rzeczywistości istnieje wiele czynników, które mogą prowadzić do dyskomfortu w tej okolicy, a ich zrozumienie jest kluczowe dla prawidłowej diagnostyki i leczenia.


Piśmiennictwo: 
1. Mackiewicz, A., Wojtuń, S., & Gil, J. (2013). Pozasercowe bóle w klatce piersiowej. Pediatria i Medycyna Rodzinna, 1(9), 25-31. 
2. Hałas, K., & Kaźmierczak-Dziuk, A. (2011). Postępowanie diagnostyczne u chorych z bólem w klatce piersiowej. Pediatria i Medycyna Rodzinna, 4(7), 295-303.