Choroba Dupuytrena, inaczej przykurcz Dupuytrena – przyczyny, objawy i sposoby leczenia tego schorzenia

Przykurcz Dupuytrena jest chorobą charakteryzującą się przewlekłym włóknieniem rozcięgna dłoniowego i objawiającą się charakterystycznym przykurczem zgięciowym palców. Z fibroblastów tworzą się miofibroblasty, które ulegają proliferacji. Tworzą się guzki i pasma w obrębie przykurczów palców - najczęściej serdecznego oraz małego.

Choroba Dupuytrena zaliczana jest do fibromatoz. Prowadzi ona do przykurczów stawów śródręczno- paliczkowych (MP), międzypaliczkowych bliższych (PIP) i międzypaliczkowych dalszych (DIP). W stawach międzypaliczkowych dalszych mogą występować także znaczne przeprosty. Dotyczy on niskiego odsetka populacji- 2 do 12% populacji. Natomiast przykurcz ten powoduje znaczne ograniczenie codziennej i zawodowej aktywności prowadząc do znacznego obniżenia jakości życia chorego. W miarę postępu choroby pacjent nie będzie w stanie wyprostować palca. 

Miofibroblasty w tej chorobie produkują szczególny kolagen typu III.

Tkanki te zachowują się podobnie jak tkanki nowotworowe, mianowicie komórki nie ulegają apoptozie (obumieraniu), a naciekają na okoliczne tkanki i struktury. Po chirurgicznym usunięciu wykazują tendencję do nawrotów (do 70% na przestrzeni 10 lat).

Kto choruję na przykurcz Dupuytrena?

Najczęściej dotyczy mężczyzn po 40 roku życia. 10-15 krotnie częściej dotyczy ona mężczyzn niż kobiet. Jej ryzyko rośnie wraz z wiekiem oraz u osób chorujących na cukrzycę, palących tytoń, nadużywających alkoholu.

Choroba Dupuytrena – przyczyny

Przykurcz Dupuytrena nie ma jednoznacznie ustalonej przyczyny. Do czynników sprzyjających jego wystąpieniu zalicza się między innymi: uwarunkowania genetyczne oraz narażenia na urazy i przeciążenia.

Objawy przykurczu Dupuytrena

Na początkowym etapie choroby często zaczyna się od małych, twardych guzków w okolicy dłoni, które mogą być bolesne, ale z czasem ból ustępuje. 

Zaawansowany etap: zgrubienia stopniowo przekształcają się w pasma, które powodują nasilenie objawów i ograniczenie funkcji ręki. Następuje zgięcie palców (najczęściej palca serdecznego i małego) w kierunku dłoni, co prowadzi do ograniczenia ruchomości ręki i utrudnia wykonywanie codziennych czynności takich jak z pisanie, zakładanie rękawiczek, przywitanie się czy włożeniem ręki do kieszeni.

Rozpoznanie przykurczu Dupuytrena

Rozpoznanie choroby Dupuytrena opiera się przede wszystkim na badaniu fizykalnym, podczas którego specjalista ocenia obecność guzków, pasm tkanki oraz stopień zgięcia palców, a także ocenia stadium choroby. W niektórych przypadkach dodatkowo wykonywane są badania obrazowe np. ultrasonografia USG.

Leczenie choroby Dupuytrena

Leczenie przykurczu Dupuytrena zależy od stopnia zaawansowania choroby oraz wpływu na funkcjonowanie dłoni pacjenta. W przypadkach, gdy zgięcie palców staje się znaczne i uciążliwe dla pacjenta wprowadza się leczenie. Leczenie to przede wszystkim leczenie operacyjne, które wiąże się z ingerencją w anatomiczne struktury ręki. Wyłącznie leczenie zachowawcze zazwyczaj niestety nie przynosi oczekiwanych efektów, jeżeli doszło do zaawansowania choroby.

Metody operacyjnego leczenia przykurczu Dupuytrena

Stosowane metody leczenia operacyjnego:

• szynowanie,
• wstrzyknięcia kortykosteroidów i enzymów,
• naświetlania promieniami Roentgena,
• ultradźwięki,
• kremy z witaminą E,
• podawanie leków stosowanych m.in. w nadczynności tarczycy.

Stosuje się także przezskórną igłową fasciotomię oraz podawanie blokerów kanału wapniowego. Działania te mogą prowadzić do spowolnienia przykurczu.

Warto także wiedzieć, że intensywne działanie fizykoterapeutyczne połączone z ćwiczeniami może prowadzić do zaostrzenia objawów choroby, co może prowadzić do pogłębienia przykurczu.

Leczenie operacyjne ma na celu przede wszystkim przywrócenie funkcji ręki. Nie jest ono tożsame z wyleczeniem pacjenta. Warto pamiętać o konieczności fizjoterapii rozpoczętej niezwłocznie po zabiegu chirurgicznym, aby usunąć ból, obrzęk, sztywność oraz ograniczenie ruchomości w operowanych stawach.

Leczenie operacyjne jest skuteczne w 70-90%. Największą grupą Pacjentów, którzy poddają się operacji są osoby w wieku podeszłym. Największym problemem pooperacyjnym jest sztywność oraz gojenie się rany pooperacyjnej. Niestety choroba Dupuytrena ma tendencję do nawrotów - może dotyczyć nawet 23% osób po operacjach w ciągu pierwszych 3 lat od zabiegu.

Fizjoterapia i rehabilitacja choroby Dupuytrena

Fizjoterapia powinna rozpocząć się niezwłocznie po zabiegu. Celem fizjoterapii jest:

• przyspieszenie gojenia się rany pooperacyjnej,
• usprawnienie przepływu krwi i limfy celem wyeliminowania obrzęku,
• działanie przeciwzapalne,
• działanie przeciwbólowe,
• uelastycznienie blizny pooperacyjnej,
• poprawa trofiki tkanek,
• rozluźnienie mięśniowo-powięziowe tkanek.

Jakie zabiegi fizjoterapeutyczne mogą być wykonane?

1. Pierwsze godziny 24-48 godzin- pacjent powinien utrzymywać kończynę w elewacji, czyli powyżej poziomu serca.
2. Następnie przez 10-14 dni- unieruchomienie dłoni za pomocą szyny wyprostnej grzbietowej palców- w celu utrzymania uzyskanego wyprostu.
3. Terapia manualna.
4. Terapia fizykalna np. laser, terapia wibroakustyczna, terapia Tecar.
5. Kinezyterapia - ćwiczenia.
6. Kinesiotaping - aplikacja limfatyczna.

Mogą być stosowane przyrządy np. taśmy oporowe, stoliki rehabilitacyjne do ćwiczeń ręki. Celem różnych form terapii jest zapobieganie powikłaniom oraz przykurczom, zmniejszenie obrzęku pooperacyjnego oraz wspomaganie gojenia rany pooperacyjnej.

Piśmiennictwo:
1. Stępień, M., Piątkowski, P., & Rokicki, R. (2012). Zastosowanie terapii wibroakustycznej u pacjentów po leczeniu operacyjnym choroby Dupuytrena. Fizjoterapia Polska, 12, 355-362.
2. ŻYLUKA.,DĘBNIAKT.WSPÓŁISTNIENIE ChOROBY DUPUYTRENA I NOWOTWORÓW ZŁOŚLIWYCH – PRZEGLĄD PIŚMIENNICTWA.
3. Latusek T., Miszczyk L.,Gierlach G., Zając P., Ocena skuteczności napromieniania
 rozcięgna dłoniowego u pacjentów cierpiących na chorobę Dupuytrena.