Rodzaje wkładek ortopedycznych do butów, wskazania i dobór
Wkładki ortopedyczne to specjalistyczne wkładki do butów. Celem noszenia wkładek ortopedycznych jest poprawa komfortu chodzenia, zapobieganie lub zmniejszenie bólu stóp oraz wspomaganie leczenia różnych schorzeń układu ruchu np. ostrogi piętowej, stopy wydrążonej czy też stopy cukrzycowej. W zależności od potrzeby i rodzaju problemu ortopedycznego, wkładki mogą się różnić pod względem budowy, materiałów i funkcji.
Jakie wyróżniamy rodzaje wkładek ortopedycznych do butów?
Wśród dostępnych na rynku wyróżniamy wkładki:
Wkładki korekcyjne, w tym wkładki na płaskostopie
Wkładki korygujące stosuje się je w celu poprawy postawy ciała, skorygowania wad stóp (np. stopa wydrążona, płaskostopie poprzeczne, płaskostopie podłużne czy koślawość) i przywrócenia prawidłowego rozkładu ciężaru ciała. Mają zazwyczaj specjalne elementy wspierające, który ma za zadanie korygować wady.
Wkładki amortyzujące
Zmniejszają ból stóp, szczególnie u osób, które spędzają długie godziny na stojąco lub chodzą po twardych nawierzchniach. Specjalne wkładki wykonane są z materiałów, które pochłaniają wstrząsy, co zmniejsza nacisk na stopy i stawy.
Wkładki profilaktyczne
Wkładki pomagają w zapobieganiu problemom zdrowotnym, takim jak bóle stóp, urazy, kontuzje czy deformacje. Są odpowiednie dla osób, które nie mają poważnych problemów ortopedycznych, ale chcą zadbać o zdrowie stóp. Są zazwyczaj bardziej ogólne w budowie i przeznaczone do codziennego użytku.
Wkładki do leczenia konkretnego schorzenia
Stosowane w leczeniu określonych problemów zdrowotnych, takich jak:
- Stopa cukrzycowa – wkładki ortopedyczne na stopę cukrzycową zmniejszają nacisk na podeszwową stronę stopy, poprawiają komfort oraz ochronę stóp przed przeciążeniami i powstawaniem owrzodzeń. Wkładki dla diabetyków odciążają ścięgna i stawy, spowolnienie powstawania deformacji strukturalnych.
- Bóle w obrębie pięty (np. ostroga piętowa) – wkładki ze wzmocnieniem w okolicach pięty.
- Stopa wydrążona – wkładki zapewniają podparcie łukom stopy i zmniejszają dolegliwości bólowe
Wkładki do butów sportowych
Przeznaczone dla osób uprawiających sport i prowadzących aktywny tryb życia. Zapewniają dodatkową amortyzację i wsparcie dla stóp w trakcie aktywności fizycznej, chroniąc przed kontuzjami i poprawiając komfort.
Wkładki ortopedyczne dla sportowców często charakteryzują się większą elastycznością, lepszą wentylacją i dodatkowym wsparciem w rejonach, które narażone są na największe obciążenie (np. pięty, łuki stopy).
Żelowe wkładki
Wkładki żelowe są stosowane w obuwiu codziennym, zapewniając wygodę i dodatkową amortyzację. Wykonane z żelu, który skutecznie rozprasza nacisk i zapewnia wyjątkowy komfort. Wkładki te są często stosowane w przypadku osób, które mają problem z bolącymi stopami po długim chodzeniu.
Wkładki przeciwbakteryjne i higieniczne
Mają na celu zapobieganie rozwojowi bakterii, grzybów i nieprzyjemnych zapachów. Zawierają materiały antybakteryjne i są przeznaczone do osób, które mają problemy z nadmiernym poceniem się stóp lub są narażone na infekcje skórne.
Indywidualne wkładki ortopedyczne
Wkładki termoplastyczne - indywidualnie dopasowane
Są formowane pod indywidualny kształt stopy pacjenta, co zapewnia idealne dopasowanie. Stosowane głównie w rehabilitacji i przy indywidualnych zaleceniach lekarza. Mają właściwości termoplastyczne, co pozwala na ich formowanie pod wpływem ciepła.
Wkładki ortopedyczne na miarę - indywidualnie dopasowane
Tworzone indywidualnie dla pacjenta na podstawie odcisków stóp lub skanów 3D.
Stosowane są w leczeniu poważnych problemów zdrowotnych, takich jak deformacje stóp, bóle stawów, zmiany zwyrodnieniowe.
Jak wygląda dopasowanie wkładek indywidualnych?
Odpowiednio dobrane wkładki, w tym wkładki ortopedyczne dla dzieci, zwiększają skuteczność wkładek i mogą przynieść wiele korzyści, dlatego są one wytwarzane w miejscach do tego wyspecjalizowanych. W doborze wkładek indywidualnych specjalizują się także wybrani fizjoterapeuci. W celu indywidualnego dostosowania wkładek wykonywane są następujące badania.
Podczas pierwszej wizyty specjalista - lekarz lub fizjoterapeuta - przeprowadza dokładny wywiad medyczny.
Może przeprowadzić badanie manualne stóp oraz analizę chodu i postawy ciała. Może być przeprowadzona analiza biomechaniczna stóp pacjenta wykorzystująca zaawansowane technologie takie jak skanowanie 3D. Pozwala to na precyzyjną ocenę kształtu stóp oraz ich ułożenie w trakcie chodu. Może być także przeprowadzona analiza postawy ciała - w szczególności ustawienia miednicy oraz kolan.
Przed wykonaniem wkładek może być także wykonana analiza podobarometryczna za pomocą podoskopu lub maty podobarometrycznej. Celem tego pomiaru jest ocena rozmieszczenia ciśnienia w różnych częściach stopy.
Można wykonać analizę statyczną oraz dynamiczną (podczas chodu). Dzięki zastosowaniu tej analizy można zidentyfikować obszary, które są nadmiernie obciążone.
Na podstawie wyników analiz specjalista dobiera odpowiednie materiały do produkcji wkładek - twarde lub elastyczne, z dodatkowymi właściwościami amortyzującymi lub stabilizującymi. W zależności od problemu wkładki mogą zawierać dodatkowe wzmocnienia.
Jak wygląda proces formowania i tworzenia wkładek do butów?
Istnieją różne metody formowania wkładek ortopedycznych, w tym:
- Formowanie termoplastyczne: Wkładki wykonane z materiałów termoplastycznych (np. EVA, pianka, termoplastyczne żywice) mogą być poddane obróbce w wysokiej temperaturze. W specjalnych urządzeniach (np. piecach termicznych) materiał staje się miękki i dopasowuje się do kształtu stopy pacjenta, a następnie twardnieje, tworząc indywidualny odcisk.
- Odcisk stopy: W starszych metodach wykorzystywano klasyczny odcisk stopy w gipsie lub specjalnej masie, który następnie służył jako forma do wykonania wkładki.
- Technologia 3D: Coraz częściej w celu dobrania wkładki ortopedycznej stosuje się badanie komputerowe stopy i skanowanie 3D stopy, a następnie wydrukowanie wkładek w technologii druku 3D, co umożliwia precyzyjne dopasowanie do kształtu stopy.
Przymiarka i ocena dopasowania
Po wykonaniu wkładek następuje przymierzanie ich do stopy pacjenta, aby sprawdzić, czy pasują one idealnie i zapewniają odpowiednie wsparcie.
Czasami po pierwszym przymiarze konieczne są drobne poprawki, takie jak wygładzenie zmiana kształtu w określonych miejscach lub dodanie dodatkowej amortyzacji.
Okres adaptacyjny
W początkowym okresie noszenia mogą wystąpić drobne dolegliwości, takie jak lekkie bóle lub uczucie dyskomfortu, co jest normalnym etapem adaptacyjnym.
Po kilku tygodniach pacjent wraca na wizytę kontrolną, aby ocenić efektywność wkładek i w razie potrzeby dokonać korekty
Dalsze konsultacje i ewentualne korekty
Jeśli wkładki mają na celu leczenie konkretnych dolegliwości (np. bólów stóp, problemów z postawą), specjalista - lekarz lub fizjoterapeuta- może zaplanować kolejne wizyty, aby monitorować postępy leczenia i dokonać ewentualnych modyfikacji wkładek.
Po dłuższym okresie użytkowania, wkładki mogą wymagać wymiany lub ponownego dopasowania, zwłaszcza jeśli nastąpiły zmiany w strukturze stopy pacjenta (starzenie się organizmu, zmiana wagi ciała czy też uszkodzenia wkładek).
Jak pielęgnować wkładki ortopedyczne?
Wkładki ortopedyczne wymagają odpowiedniej pielęgnacji, aby utrzymały swoje właściwości przez długi czas. Zaleca się regularne czyszczenie (w zależności od materiału), wietrzenie oraz kontrolowanie stanu wkładek, aby nie straciły one swoich właściwości wspierających.
Jak wybrać idealne wkładki dla siebie?
Wybór odpowiednich wkładek ortopedycznych zależy od rodzaju problemu zdrowotnego, stopnia zaawansowania dolegliwości i potrzeb pacjenta. Warto skontaktować się z fizjoterapeutą specjalizującym się w doborze wkładek, aby dokonał oceny stóp, postawy ciała i wykonał szczegółowe pomiary, aby dobrać wkładki dopasowanie do twoich potrzeb i które będą wspomagały proces leczenia problemu zdrowotnego, w tym np. wady postawy ciała.
Piśmiennictwo:
1. Okoński, M. Stopy płasko-koślawe u dzieci-kiedy wariant normy a kiedy należy je leczyć? Flexibile flatfoot in children-when is the normal variant and when should they be treated?
2. Rosłoniec I.,Demska B. Jak dobrać wkładki do butów przy stopie cukrzycowej? Wkładki Sidas Medical Podiatech. Izabela Magda Rosłoniec, Beata Demska