Akupresura, akupunktura i suche igłowanie
Akupresura
Akupresura to starożytna technika terapeutyczna wywodząca się z tradycyjnej medycyny chińskiej. Polega na wywieraniu nacisku za pomocą palców lub narzędziami, takimi jak masażery akupresurowe, maty do akupresury na określone punkty na ciele, które powiązane są z różnymi funkcjami organizmu. W ten sposób poprzez metodę masażu punktowego wykorzystuje działanie odruchowego układu nerwowego.
Według tradycyjnej medycyny chińskiej, choroba to wynik zaburzeń równowagi przepływu energii w ciele. Ta życiowa energia zwana jest Qi. Płynie ona wzdłuż 12 głównych meridianów, czyli kanałów energetycznych. Biegną one wzdłuż ciała i są połączone z różnymi organami i funkcjami. Dzięki stymulacji odpowiednich punktów akupresurą, można przywrócić tę równowagę i złagodzić dolegliwości.
Jeśli energia jest zablokowana lub zakłócona może to prowadzić do różnych dolegliwości i chorób. Stymulacja punktów aktywnych biologicznie wywołuje odruchy w odpowiednich miotomach i dermatomach. Wykorzystuje odruchy skórno-narządowe i narządowo-skórne. Może to pomóc w przywróceniu równowagi Qi i poprawie zdrowia. Uciskanie wybranych punktów akupunkturowych ma na celu poprawę przepływu energii, przywrócenie równowagi w organizmie oraz pobudzenie naturalnych mechanizmów samoleczenia. Wpływ akupresury na organizm może obejmować zmiany w pracy układu nerwowego, hormonalnego, krążenia, układu trawienia i innych.
Akupresura jest bezpieczną techniką terapeutyczną, łatwą do wykonania samodzielnie i może być stosowana jako autoterapia w łagodzeniu różnego rodzaju dolegliwości, od bólu głowy po stres. Można powiedzieć, że jest to łagodniejsza forma akupunktury.
Narzędzia akupresury
W terapii akupresury stosuje się palce dłoni, różne przyrządy - masażery (aplikatory wieloigłowe) lub maty.
Mata do akupresury składa się z setek plastikowych lub silikonowych kolców, które ułożone są na elastycznej tkaninie. Rozmieszczenie kolców stymuluje punkty akupresurowe na całym ciele.
Najczęściej stosuje się je, aby poprawić krążenie krwi, zmniejszyć dolegliwości bólowe, przywrócić spokojny sen oraz równowagę fizjologiczną ciała czy zredukować cellulit. Można je stosować do autoterapii. Wyróżnia się różne rodzaje mat. Występują maty, na których można położyć całe ciało, niektóre z nich mają także poduszki z kolcami, aby zapewnić komfort podczas leżenia.
Akupunktura
Akupunktura to technika lecznicza, która także wywodzi się z medycyny chińskiej. Jest jedną z najstarszych metod leczenia w historii ludzkości. Należy rozumieć ją jako cały system leczniczy; diagnostyczny, terapeutyczny oraz profilaktyczny. Podczas zabiegu tradycyjnej akupunktury specjalista wprowadza cienką igłę i poddaje stymulacji punkty akupunkturowe na ciele w celu przywrócenia równowagi energetycznej i leczenia schorzeń.
W akupunkturze wykorzystuje się te same punkty, które wykorzystuje się w akupresurze, z tą różnicą, że w przypadku akupunktury stosuje się specjalne igły do stymulacji tych punktów.
Wskazania do terapii akupunktury?
Jakie są wskazania do akupunktury:
- łagodzenie bólu, w szczególności przewlekłego bólu pleców, głowy, migren,
- łagodzenie bólów mięśniowych,
- problemy układu trawiennego,
- redukcja stresu, relaksacja,
- poprawa jakości snu,
- wzmocnieniu układu odpornościowego,
- zaburzenia hormonalne (nieprawidłowe miesiączki, zaburzenia podczas menopauzy, zaburzenia tarczycy),
- problemach emocjonalnych (zaburzenia nastroju, depresja, lęki),
- uzależnienia od substancji (palenie tytoniu, alkohol, narkotyki)
Przy jakich schorzeniach nie można stosować akupunktury?
Przeciwwskazania do akupunktury to:
- ciąża - w niektórych przypadkach może być stosowana w ciąży, jednak niektóre punkty są przeciwwskazane. Należy skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem terapii
- infekcje skórne - akupunktura nie powinna być wykonywana na obszarach z zakażeniami skórnymi, owrzodzeniami czy wysypkami
- osoby z problemami z krzepnięciem krwi lub przyjmujące leki przeciwzakrzepowe powinny skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem terapii
- niskie ciśnienie krwi - osoby cierpiące na niedociśnienie powinny być ostrożne podczas stosowania akupunktury, aby uniknąć ewentualnego uczucia zawroty głowy czy omdlenia
Kto wykonuje sesję akupunktury?
Sesja akupunktury powinna być przeprowadzona przez wykwalifikowanego akupunkturzystę, terapeutę lub lekarza, który ma odpowiednie wykształcenie i doświadczenie w tej dziedzinie.
Podczas sesji najczęściej nakłuwa się 4 - 10 punktów, pozostawiając igły na 10-30 minut.
Niektórzy specjaliści wykonują także kilkusekundowe nakłucia danego punktu sterylną igłą. W przypadku przewlekłego bólu kręgosłupa zabieg akupunktury należy powtarzać 10-12 razy w okresie 3 miesięcy. W niektórych sytuacjach czas ten może wydłużyć się do pół roku.
Oprócz zabiegów akupunktury stosuje się także zabiegi elektroakupunktury - na punkty oddziałuje się prądem bezpośrednio lub poprzez igłę (częstotliwość impulsu wynosi 2-4 Hz) lub laseroakupunkturę (zamiast igły wykorzystuje się wiązkę promieni świetlnych, którą emituje laser o małej mocy).
Punkty akupunkturowe można ostrzykiwać preparatami takimi jak woda destylowana, 10% roztwór chlorku sodu (NaCl) albo lekami o miejscowym działaniu znieczulającym.
Jak działa akupunktura?
Liczne badania naukowe potwierdzają działanie akupunktury w wielu jednostkach chorobowych. Wciąż jednak mechanizm działania akupunktury nie jest jeszcze do końca poznany. Na ten moment wiadomo, że odbywa się on poprzez wpływ na funkcjonowanie autonomicznego układ nerwowego, kortyzol, oksytocynę, β-endorfiny, serotoninę, cytokininy oraz zmiany w sieci połączeń międzykomórkowych. Akupunktura wpływa także na aktywność serotoniny i noradrenaliny w ośrodkowym układzie nerwowym, dzięki czemu może stabilizować ośrodek termoregulacji.
Wielu pacjentów odczuwa natychmiastową ulgę w bólu i poprawę stanu zdrowia. Jednakże, w niektórych przypadkach leczenie akupunkturą może wymagać serii sesji, aby osiągnąć pełne efekty terapeutyczne.
Akupunktura skupia się m.in. na łagodzeniu bólu, redukcji stresu, poprawie funkcji hormonalnych, wspomaganiu leczenia chorób przewlekłych czy też leczeniu uzależnień.
W 1997 r. Narodowy Instytutu Zdrowia (NIH) w Stanach Zjednoczonych opublikował stanowisko w sprawie akupunktury: “[...] akupunktura może być przydatna jako leczenie wspomagające lub akceptowana alternatywa, bądź może być częścią całościowego planu leczenia. Prawdopodobnie przyszłe badania ujawnią nowe dziedziny, w których akupunktura będzie pomocna.”
Suche igłowanie - igłoterapia
Suche igłowanie, znane również jako ang. dry needling, to technika terapeutyczna stosowana głównie w fizjoterapii. Jest to metoda, podczas której uwalniane są mięśniowo-powięziowe punkty spustowe za pomocą suchych igieł do akupunktury. Do wykonania zabiegu nie jest potrzebne podawanie żadnej substancji.
Celem terapii suchego igłowania jest precyzyjne dotarcie do zlokalizowanego wcześniej punktu spustowego poprzez wkłucie igły, aby uwolnić napięcie mięśniowe, a tym samym usunąć ból i ograniczenie ruchomości. Uwolnienie napięcia następuje po wcześniejszym drażnieniu zakończeń nerwowych igłą do suchego igłowania. Następuje wywołanie impulsu, który trafia do włókien mięśniowych napiętego pasma mięśniowego. Wywołuje to odruch w postaci skurczu mięśnia. Dzięki temu następuje rozluźnienie, przerwanie cyklu ból-napięcie, a w konsekwencji uśmierzenie bólu.
Punkty akupunkturowe często pokrywają się z punktami spustowymi. Odpowiadają one zwiększonej gęstości zakończeń nerwów A-δ i C, które przewodzą doznania bólowe. Dowiedziono, iż akupunktura aktywuje układy antynocyceptywne na różnych poziomach.
W ostatnich latach dowiedziono, iż obecność punktu spustowego można potwierdzić za pomocą aparatu USG. Definiuje się go jako lokalna hypoechogeniczność o eliptycznym kształcie wielkości 0,16+/- 0,11cm2. Punkt spustowy różni się także pod względem struktury w trzech płaszczyznach - w obrazie USG 3D - od otaczających go tkanek.
Najczęściej jednak stosuje się test palpacji opracowany w latach 50 przez J. Travell i D. Simonsa.
Podstawowe kryteria tego protokołu to:
- napięte pasmo mięśniowe (jeśli mięsień jest dostępny, widoczny)
- miejscowa tkliwość w obrębie napiętego pasma
- zgodność pobudzanego punktu spustowego z dolegliwościami pacjenta, bólowe ograniczenie pełnego zakresu ruchu
Kto może wykonywać zabieg suchego igłowania?
Może wykonywać go przeszkolony specjalista np. fizjoterapeuta.
Wskazania do suchego igłowania (dry needling)
- bóle i dysfunkcje narządu ruchu o różnorodnym pochodzeniu
- tendinopatie
- bóle pochodzące z tkanki bliznowatej
- bóle z tkanek miękkich
- zbyt duże napięcie mięśni
Jakie są przeciwwskazania do suchego igłowania?
Przeciwwskazania do igłowania to:
- ostre infekcje układowe przebiegające z gorączką, lub bez gorączki
- stan ostry, który pojawił się nagle
- zaburzenia krzepliwości
- brak zrozumienia terapii przez pacjentów, pacjenci psychiatryczni
- brak zgody pacjenta na terapię za pomocą igieł
- zaburzenia czucia
- obrzęk limfatyczny oraz stan po usunięciu węzłów chłonnych stanowią miejscowe przeciwwskazanie,
- immunosupresja, osoby chorujące na cukrzycę - należy zachować szczególną ostrożność - podwyższone ryzyko wystąpienia infekcji
- zmiany skórne - nie należy wykonywać igłoterapii suchej w obrębie zmian skórnych, infekcji skórnych, reakcji alergicznych na skórze
- guzy, krwiaki
- protezy - z powodu obniżonej sprawności układu odpornościowego w pobliżu protez całkowitych lub częściowych
- implanty - absolutne przeciwwskazanie. Należy unikać kontaktu igły z implantem.
- rozrusznik serca - nie wolno stosować śródmięśniowej elektrostymulacji (IMES)
- ciąża - przy stosowaniu igłoterapii suchej u ciężarnych pacjentek należy zachowywać ostrożność. Jeżeli zastosowana ma być igłoterapia sucha, należy koniecznie uzyskać zgodę pacjentki
- dzieci. Terapię u osób niepełnoletnich można prowadzić jedynie po uzyskaniu zgody ich samych oraz ich rodziców lub opiekunów
- choroby zakaźne
- alergie na materiały stosowane podczas igłoterapii suchej
- epilepsja
- ciężkie choroby płuc
- błony śluzowe, oczy, narządy płciowe
W jakim celu stosuje się suche igłowanie?
Celem suchego igłowania jest uwolnienie napięcia mięśniowego, poprawa krążenia krwi oraz zmniejszenie bólu mięśniowo-powięziowego. Dry needling opiera się nie na koncepcji meridianów energetycznych, jak akupunktura, ale na anatomii mięśniowej i neurofizjologii.
Akupresura, suche igłowanie a akupunktura. Który zabieg wybrać?
Wybór między akupresurą, akupunkturą a suchym igłowaniem zależy głównie od indywidualnych preferencji, rodzaju dolegliwości oraz reakcji organizmu na poszczególne metody terapeutyczne. Oto kilka kwestii, które można wziąć pod uwagę przy podejmowaniu decyzji:
1. Rodzaj dolegliwości:
- Akupresura jest łagodniejsza i może być bardziej odpowiednia dla osób, które boją się igieł akupunkturowych lub preferują delikatne metody terapeutyczne. Jest również skuteczna w łagodzeniu bólu głowy, stresu i poprawie ogólnego samopoczucia.
- Akupunktura, dzięki zastosowaniu igieł, może być bardziej efektywna w przypadku głębszych problemów zdrowotnych, takich jak przewlekły ból, zaburzenia snu, problemy hormonalne czy schorzenia neurologiczne.
- Suche igłowanie jest szczególnie skuteczne w przypadku problemów mięśniowo-szkieletowych, takich jak napięcie mięśniowe, bóle kręgosłupa czy urazy sportowe.
2. Preferencje osobiste - niektórzy ludzie czują się bardziej komfortowo z jedną metodą terapeutyczną niż z drugą. Dla osób, które obawiają się igieł, akupresura może być bardziej atrakcyjna.
3. Dostępność i koszty - akupresura może być łatwiej dostępna, ponieważ można ją stosować samodzielnie w domu po odpowiednim przeszkoleniu lub za pośrednictwem profesjonalnych masażystów. Akupunktura i suche igłowanie wymagają wizyty u wykwalifikowanego specjalisty, co może być kosztowne i czasochłonne.
4. Reakcje organizmu - każde ciało reaguje inaczej na różne metody terapeutyczne. Dla niektórych osiągnięcie efektów może być szybsze i skuteczniejsze dzięki jednej z tych technik, podczas gdy dla innych lepiej sprawdzi się inna.
Podsumowując, akupresura, akupunktura i suche igłowanie to trzy różne techniki terapeutyczne, które mają swoje własne zalety i zastosowania. Każda z nich może być skuteczna w łagodzeniu różnego rodzaju dolegliwości, ale warto pamiętać o różnicach między nimi oraz skonsultować się z wykwalifikowanym specjalistą przed rozpoczęciem terapii.
Piśmiennictwo:
1. Boguszewski D, Krupiński M, Białoszewski D. Ocena skuteczności masażu klasycznego i akupresury w rehabilitacji pacjentów z dolegliwościami bólowymi dolnego odcinka kręgosłupa. Doniesienie wstępne. Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja. (2017);19(6):513-521. https://doi.org/10.5604/01.3001.0010.8042.
2. Zhuang Y, Xing JJ, Li J, Zeng BY, Liang FR. History of acupuncture research. Int Rev Neurobiol. 2013;111:1-23. doi: 10.1016/B978-0-12-411545-3.00001-8. PMID: 24215915.
3. Woźniak, P., Ziółkowski, P., Stetkiewicz, T., Pięta-Dolińska, A., & Oszukowski, P. (2012). Czy akupunktura jest skuteczna w leczeniu uderzeń gorąca?. Menopausal Review/Przeglad Menopauzalny, 11(4).
4. Sochacka, A., & i trener personalny BODYWORK, F. Wykorzystanie igłoterapii suchej w leczeniu mięśniowo-powięziowych punktów spustowych (MPPS).
5. Bachmann, S., Colla, F., Gröbli, C., Mungo, G., Gröbli, L., Reilich, P., & Weissmann, R. Igłoterapii Suchej Punktów Spustowych.
6. Skorupska, E., & Samborski, W. (2019). Diagnostyka różnicowa fibromialgii i zespołu bólu mięśniowo-powięziowego–rola oceny punktów tkliwych i punktów spustowych. In Rheumatology Forum(Vol. 5, No. 2, pp. 60-64).
7. Dobrogowski, J. (2007). Niefarmakologiczne metody leczenia bólu. Polski Przegląd Neurologiczny, 3(4), 272-278.
Akupresura to łagodniejsza forma akupunktury i zarazem najstarszy i najbardziej efektywny sposób łagodzenia dolegliwości fizycznych i emocjonalnych.
2.04.2024
Bańkami chińskie do masażu są coraz częściej stosowane do masażu ciała i twarzy, który może być wykonany przy użyciu szklanych, jak i silikonowych baniek.
25.03.2024
Bańki chińskie to popularny sposób masażu ciała i twarzy. Jakie są rodzaje i w jakim celu je stosować? Jakie bańki chińskie wybrać?
28.03.2024