Przewlekła niewydolność żylna

2024-05-28

Niewydolność żylna to schorzenie dotykające miliony ludzi na całym świecie. Choć może wydawać się to tylko estetycznym problemem, niewydolność żylna może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Właściwe leczenie niewydolności i połączenie farmakoterapii oraz fizjoterapii może przynieść ulgę pacjentom borykającym się z tym schorzeniem.

Czym jest niewydolność żylna?

Przewlekła niewydolność żył jest schorzeniem, które charakteryzuje się upośledzoną funkcją żył kończyn dolnych, prowadzącą do zastoju krwi żylnej w naczyniach. Może wystąpić w żyłach powierzchownych, jak i żyłach głębokich. W zdrowym organizmie, zastawki w żyłach zapobiegają cofaniu się krwi do tyłu, utrzymując jej jednokierunkowy przepływ z kończyn dolnych do serca. Gdy ma miejsce niewydolność zastawek i nie funkcjonują one prawidłowo, dochodzi do zastoju krwi w żyłach.

Jakie są czynniki ryzyka i przyczyny przewlekłej niewydolności żylnej?

Niewydolność żylna jest chorobą, która może być spowodowana przez różne czynniki, z których wiele może się wzajemnie przeplatać. Oto kilka głównych przyczyn tego schorzenia:

Dysfunkcja zastawek żylnych oraz zaburzenie mechanizmu powrotu żylnego, w tym refluks żylny.
Genetyka - istnieje genetyczna skłonność do niewydolności żylnej.
Nadciśnienie - wysokie ciśnienie krwi może wywierać dodatkowe obciążenie na naczynia krwionośne, w tym na żyły, co zwiększa ryzyko wystąpienia niewydolności żylnej.
Nadwaga i otyłość - nadmierna masa ciała może zwiększać obciążenie układu krwionośnego, co może prowadzić do niewydolności żylnej.
Brak aktywności fizycznej - długotrwałe pozostawanie w jednej pozycji, szczególnie siedzącej lub stojącej, może prowadzić do osłabienia mięśni nóg i utrudniać krążenie krwi.
Ciąża - zmiany hormonalne i fizyczne, które występują w czasie ciąży, mogą zwiększać ciśnienie żylne, co może prowadzić do niewydolności żylnej.
Palenie tytoniu - może prowadzić do uszkodzenia naczyń kończyn dolnych i zmniejszyć elastyczność ścian naczyń żylnych, co zwiększa ryzyko powstawania żylaków.
Zakrzepy krwi w żyłach - zwłaszcza zakrzepica żylna. Mogą prowadzić do uszkodzenia zastawek żylnych i zwiększyć ryzyko niewydolności żylnej.

Powyższe czynniki mogą być zarówno indywidualnie odpowiedzialne za rozwój choroby niewydolności żylnej, jak i działać synergistycznie, wzmagając nawzajem swoje działanie. Dlatego ważne jest, aby zrozumieć i kontrolować te czynniki ryzyka, w celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia niewydolności żylnej.

Jakie są objawy przewlekłej niewydolności żylnej?

Objawy przewlekłej niewydolności żylnej mogą być różnorodne i obejmować zarówno objawy fizyczne, jak i estetyczne m.in:

Żylaki - jest to jedno z najbardziej charakterystycznych objawów. Żylaki kończyn dolnych to poszerzone i wygięte żyły, najczęściej widoczne na powierzchni skóry.
Obrzęki - zwłaszcza w okolicach kostek i nóg są częstym objawem niewydolności żylnej. Obrzęk wynika z zastoju krwi w żyłach, co prowadzi do wycieku płynu z naczyń krwionośnych do tkanek otaczających.
Ból i uczucie ciężkości nóg - pacjenci z przewlekłą niewydolnością żylną często doświadczają uczucia ciężkości i bólu kończyn dolnych, zwłaszcza podczas długotrwałego stania lub siedzenia.
Pieczenie i swędzenie - niektórzy pacjenci mogą odczuwać pieczenie lub swędzenie w okolicach żylaków lub obrzęków.
Mrowienie lub uczucie zimna - niektórzy pacjenci mogą odczuwać mrowienie lub uczucie zimna w kończynach dolnych, co może być spowodowane niewystarczającym przepływem krwi.
Zmiany skórne - w zaawansowanych przypadkach mogą pojawić się zmiany skórne, takie jak przebarwienia skóry, zgrubienia, owrzodzenia lub nawet stany zapalne skóry.

Należy pamiętać, że objawy mogą się różnić w zależności od stopnia zaawansowania choroby i indywidualnych cech pacjenta.

Klasyfikacja przewlekłej choroby żylnej

W dziedzinie przewlekłej niewydolności żylnej istnieją różne systemy klasyfikacji stopnia zaawansowania choroby. Już w latach 70. opracowano trzystopniową klasyfikację, która nadal stanowi podstawę dla bardziej rozbudowanych systemów stosowanych obecnie.

I stopień zaawansowania - w tym stopniu zaszeregowano pacjentów z
umiarkowanymi obrzękami, obrzękiem nad kostką mierzącą do 1 cm, uczuciem ciężkości kończyn. U pacjentów występują także poszerzone żyły podskórne, natomiast nie występują żadne odbarwienia na skórze.
II stopień zaawansowania - pacjent posiada umiarkowane obrzęki, obrzęk nad kostką mierzy już ponad 1 cm. Pacjent także może się skarżyć na uczucie ciężkości kończyn oraz zmianami skórnymi. Może dojść do rozwoju żylaków oraz pigmentacja skóry.
III stopień zaawansowania - u pacjenta występują już zaawansowane obrzęki, mogące mierzyć ponad 2 cm. Pojawiają się bóle łydek oraz chromanie przystankowe, a także liczne żylaki i przebarwienia oraz stwardnienie skóry.

Jak wygląda leczenie niewydolności żył?

Leczenie przewlekłej niewydolności żylnej (PNŻ) zależy od stopnia zaawansowania choroby, jej objawów oraz indywidualnych potrzeb pacjenta. Zazwyczaj zaleca się:

Zmiany stylu życia

Zmiany w codziennych nawykach mogą przynieść ulgę w objawach PNŻ. Należą do nich regularna aktywność fizyczna, unikanie długotrwałego stania lub siedzenia w jednej pozycji, kontrola masy ciała oraz unikanie palenia tytoniu.

Leczenie uciskowe - pończochy uciskowe

Specjalne pończochy uciskowe lub rajstopy, poprzez ucisk, mogą pomóc w poprawie krążenia krwi w nogach, zmniejszeniu obrzęków i łagodzeniu objawów.

Leczenie farmakologiczne

W niektórych przypadkach lekarz może zalecić stosowanie leków, takich jak leki obkurczające naczynia krwionośne lub leki przeciwzapalne, aby zmniejszyć obrzęki kończyn dolnych i ból.

Chirurgiczne usuwanie żylaków (leczenie zabiegowe)

W przypadkach zaawansowanych lub gdy inne metody leczenia nie przynoszą ulgi, chirurgiczne usuwanie żylaków (takie jak flebektomia lub chirurgia laserowa) może być konieczne.

Fizjoterapia

Odgrywa istotną rolę w leczeniu przewlekłej niewydolności żylnej, zwłaszcza w łagodzeniu objawów i poprawie jakości życia pacjentów.

Jaki ma wpływ fizjoterapia w przypadku leczenia przewlekłej niewydolności żylnej?

Często pacjenci cierpiący na niewydolność żylną są kierowani do fizjoterapeuty z kilku powodów, związanych zarówno z łagodzeniem objawów, jak i profilaktyce oraz zapobieganiem dalszemu postępowi schorzenia.

Jaki ma wpływ fizjoterapia na leczenie niewydolności żylnej kończyn dolnych?

Poprawa krążenia krwi - ćwiczenia fizyczne, masaż, a także techniki drenażu limfatycznego stosowane w fizjoterapii mogą pomóc w poprawie przepływu krwi w kończynach dolnych. Poprawione krążenie może zmniejszyć zastój krwi w żyłach i zmniejszyć ryzyko powstawania żylaków.
Redukcja obrzęków - drenaż limfatyczny, zarówno wykonywany przez fizjoterapeutę, jak i samodzielnie przez pacjenta (po odpowiednim przeszkoleniu), może pomóc w usuwaniu nagromadzonej limfy i płynów z tkanek, co prowadzi do zmniejszenia obrzęków.
Lepsze samopoczucie - regularna fizjoterapia może przynieść ulgę w bólu, uczuciu ciężkości i dyskomforcie.
Zmniejszenie ryzyka powikłań - poprawa krążenia krwi, redukcja obrzęków i kontrola objawów przewlekłej niewydolności żylnej, dzięki fizjoterapii mogą pomóc w zmniejszeniu ryzyka powikłań, takich jak owrzodzenia skóry, zakrzepy żylne czy infekcje.

Fizjoterapia odgrywa ważną rolę w kompleksowym leczeniu przewlekłej niewydolności żylnej, przyczyniając się do łagodzenia objawów, poprawy krążenia krwi, redukcji obrzęków oraz zwiększenia komfortu i jakości życia pacjenta. Współpraca z wykwalifikowanym fizjoterapeutą może być kluczowa dla osiągnięcia pozytywnych efektów terapeutycznych.

Czy drenaż limfatyczny jest dobrą metodą terapii przewlekłej niewydolności żylnej?

Drenaż limfatyczny może być skuteczną metodą terapii przewlekłej niewydolności żylnej jako część kompleksowego planu leczenia, ale jego skuteczność może być różna w zależności od indywidualnego przypadku i stopnia zaawansowania choroby.

Jednak warto zauważyć, że drenaż limfatyczny nie jest zawsze odpowiedni dla każdego pacjenta z przewlekłą niewydolnością żylną. Przed rozpoczęciem terapii ważne jest skonsultowanie się z lekarzem lub fizjoterapeutą w celu przeprowadzenia diagnostyki, który może ocenić stan pacjenta, zalecić odpowiednią terapię oraz dostosować plan leczenia do indywidualnych potrzeb i cech pacjenta. Ponadto, drenaż limfatyczny może być skuteczniejszy, gdy stosowany jest jako część kompleksowego podejścia do leczenia, łącznie z innymi metodami terapeutycznymi, takimi jak noszenie pończoch uciskowych, terapii farmakologicznej, ćwiczeń fizycznych oraz zmian stylu życia.

Profilaktyka niewydolności żylnej

Profilaktyka niewydolności żylnej obejmuje szereg działań mających na celu zapobieganie rozwojowi tej choroby oraz łagodzenie jej objawów. Oto kilka zaleceń dotyczących profilaktyki niewydolności żylnej:
1. Regularna aktywność fizyczna - regularne ćwiczenia poprawiają krążenie krwi oraz wzmacniają mięśnie, co pomaga w zapobieganiu niewydolności żylnej.
2. Unikanie długotrwałego przebywania w pozycji siedzącej lub stojącej - długotrwałe pozostawanie w jednej pozycji sprzyja powstawaniu problemów z układem żylnym, dlatego ważne jest regularne zmienianie pozycji lub wykonywanie ćwiczeń w czasie pracy. Unikaj także zakładania nogi na nogę.
3. Zdrowa dieta - zbilansowana dieta bogata w warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe, zdrowe tłuszcze oraz ograniczenie spożycia soli i cukru pomaga w utrzymaniu prawidłowej wagi oraz zapobiega nadciśnieniu tętniczemu, co sprzyja niewydolności żylnej.
4. Regularne badania lekarskie - regularne wizyty u lekarza pozwalają na wczesne wykrycie ewentualnych problemów z układem żylnym i podjęcie odpowiedniego leczenia.
5. Unikanie nadmiernego obciążania nóg - noszenie obcisłych ubrań czy butów na wysokim obcasie może utrudniać przepływ krwi w nogach, co może prowadzić do wystąpienia niewydolności żylnej. Warto po ciężkim dniu dać odpoczynek nogom poprzez uniesienie kończyn do góry np. na poduszce w pozycji leżącej.
6. Noszenie specjalnych pończoch uciskowych - stosowanie pończoch uciskowych czy bandażowania nóg pomaga w poprawie odpływu krwi z nóg oraz redukcji objawów niewydolności żylnej.
7. Unikanie długotrwałego opalania - długotrwałe narażenie na słońce może uszkadzać naczynia krwionośne i prowadzić do wystąpienia problemów z układem żylnym.

Piśmiennictwo:
1. Edyta Tracz “Ocena jakości życia pacjentów z zaawansowaną przewlekłą niewydolnością żylną” Szczecin 2013
2. Vwaire Orhurhu i wsp. “Management of lower extremity pain from chronic venous insufficiency: a comprehensive review” Cardiol Ther (2021)
3. Rong-Ding Gao, Song-Yi Qian, Hai-Hong Wang, Yong-Sheng Liu, Shi-Yan Ren “Strategies and challenges in treatment of varicose veins and venous insufficiency” World J Clin Cases 2022

MOŻE CIĘ TAKŻE ZAINTERESOWAĆ

Czym jest obrzęk limfatyczny? Leczenie obrzęków limfatycznych

Obrzęk limfatyczny jest spowodowany najczęściej dysfunkcją układu limfatycznego. Poznaj czym jest obrzęk, jak go unikać oraz jak skutecznie leczyć.

18.12.2023

Manualny drenaż limfatyczny - zastosowania i rezultaty

Obrzęk limfatyczny (limfodemia) stanowi wyzwanie dla wielu osób, które starają się powrócić do pełnej sprawności po zabiegach chirurgicznych lub innych schorzeniach.

26.01.2024