Złamanie kości śródstopia. Rehabilitacja po złamaniu kości stopy, czyli jak wrócić do pełni sił?
Złamanie kości śródstopia może być nie tylko bolesne, ale także wyjątkowo uciążliwe, ograniczając nasze codzienne czynności i aktywność fizyczną. Jednak z właściwą rehabilitacją, leczeniem oraz zastosowaniem odpowiedniego sprzętu ortopedycznego, możemy powrócić do normalności szybciej i bez większych komplikacji przywrócić sprawność kończyny.
Anatomia kości śródstopia
Śródstopie jest zbudowane z 5 kości długich znajdujących się między kością piętową, a palcami stopy. Anatomia kości śródstopia obejmuje pięć metatarsów (numerowane od I do V, licząc od wewnątrz do zewnątrz stopy).
Śródstopie odgrywa kluczową rolę nie tylko w utrzymaniu równowagi, lecz także w zapewnieniu stabilności i mobilności podczas poruszania się. To tutaj zachodzi proces przetaczania stopy, a także rozkładana jest część ciężaru ciała. Dodatkowo, stanowi ważne miejsce przyczepu dla istotnych mięśni goleni i stopy, co wpływa na stabilność całej konstrukcji stopy. Nie bez znaczenia jest także fakt, że kości śródstopia współuczestniczą w formowaniu się wysklepienia stopy, co determinuje jej ogólny kształt i strukturę.
Jak wygląda złamanie kości śródstopia?
Złamanie kości śródstopia to uraz, który powstaje w wyniku uszkodzenia jednej lub więcej kości znajdujących się w obszarze śródstopia. Te długie i smukłe kości stanowią istotną część układu kostnego stopy, rozciągając się od kostki aż do palców. Miejsce złamania może być w różnych punktach tego obszaru, w zależności od siły i kierunku urazu. Może to być wynikiem nagłego uderzenia, upadku lub przeciążenia, które prowadzi do rozerwania lub pęknięcia jednej lub kilku kości śródstopia.
Jakie są objawy złamania kości śródstopia?
Objawy złamania kości śródstopia mogą być różnorodne i obejmować:
- Dolegliwości bólowe - początkowo może wystąpić ostry ból w obszarze złamania. Może być to uczucie ostrego ukłucia lub ciągnącego bólu, które może się nasilać podczas ruchu lub nacisku na obszar złamania.
- Obrzęk - obszar wokół złamania może stać się opuchnięty ze względu na reakcję zapalną organizmu na uraz.
- Trudności w chodzeniu - złamanie kości śródstopia może utrudniać chodzenie i stanie na nodze. Pacjent może odczuwać dyskomfort lub ból przy próbie obciążenia chorej kości, co może prowadzić do chodu utykającego lub stania na palcach.
- Zasinienia - pojawienie się siniaków wokół obszaru złamania może być efektem uszkodzenia naczyń krwionośnych w wyniku urazu. Zasinienia mogą występować w okolicach złamania oraz wzdłuż krawędzi stopy.
- Ograniczony zakres ruchu - złamanie kości śródstopia może prowadzić do ograniczenia zakresu ruchu w stawach stopy. Pacjent może odczuwać trudności w zginaniu lub wyprostowywaniu stopy, co może utrudniać wykonywanie codziennych czynności.
Złamanie kości śródstopia – przyczyny
Złamanie kości śródstopia może być spowodowane przez różne czynniki i sytuacje, które wywierają nadmierny stres lub siłę na kości śródstopia. Do przyczyn, z powodu których doszło do złamania kości śródstopia należą:
- Urazy traumatyczne - nagłe urazy, takie jak upadki z wysokości, uderzenia, wypadki samochodowe lub sportowe, mogą prowadzić do złamań kości śródstopia. Uderzenia lub zderzenia mogą generować wystarczającą siłę, aby spowodować pęknięcie lub rozerwanie kości.
- Przeciążenie - długotrwałe i powtarzające się obciążenia na stopę, takie jak intensywne treningi sportowe, skoki lub bieganie po twardych nawierzchniach, mogą prowadzić do przeciążenia kości śródstopia.
- Niewłaściwe obuwie - noszenie nieodpowiedniego obuwia, szczególnie zbyt ciasnych, zbyt luźnych lub pozbawionych odpowiedniego wsparcia, może zwiększyć ryzyko urazów stopy, w tym złamań kości śródstopia.
- Osteoporoza - osoby cierpiące na osteoporozę, stan charakteryzujący się osłabieniem kości, mogą być bardziej podatne na złamania kości śródstopia.
Rozpoznanie przyczyny złamania kości śródstopia jest istotne dla zapobiegania ponownym urazom i odpowiedniego leczenia. W celu diagnostyki tego typu złamania rekomenduje się zrobienie zdjęcia RTG stopy w projekcjach: a-p i skośnej. Czasami wymagane jest badanie tomografii komputerowej. W przypadku poważnych złamań lub podejrzeń o przyczyny podstawowe, konieczna może być konsultacja z lekarzem specjalistą.
Jak wygląda leczenie złamań kości śródstopia?
Leczenie złamań kości śródstopia zależy od wielu czynników, takich jak rodzaj złamania, jego lokalizacja, stopień przemieszczenia, wiek i ogólny stan zdrowia pacjenta. Ogólnie rzecz biorąc, leczenie złamań kości śródstopia może obejmować zarówno leczenie zachowawcze, jak i interwencję chirurgiczną.
W przypadku złamania kości śródstopia najczęściej stosuje się leczenie:
- Unieruchomienie i odpoczynek - w niektórych przypadkach łagodnych złamań kości śródstopia, gdzie nie występuje znaczne przemieszczenie, może być zalecane unieruchomienie stopy przy użyciu opatrunku gipsowego, ortez lub chodu. Pacjent powinien ograniczyć aktywność fizyczną, aby odciążyć kość i dać jej czas na zagojenie się.
- Leczenie farmakologiczne - lekarz może przepisać leki przeciwbólowe, takie jak paracetamol lub niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), aby złagodzić ból i dyskomfort związany z urazem.
- Rehabilitacja złamania kości śródstopia - fizjoterapeuci mogą przeprowadzić program rehabilitacji, który obejmuje ćwiczenia wzmacniające i rozciągające, mające na celu przywrócenie siły, elastyczności i funkcji stopy. Ćwiczenia te pomagają także w zapobieganiu utracie masy mięśniowej i sztywności stawów podczas unieruchomienia. Specjalista także zaleci ćwiczenia po złamaniu kości śródstopia do wykonywania w domu. W przebiegu rehabilitacji mogą być też wykonywane zabiegi rehabilitacyjne z zakresu fizykoterapii.
- Leczenie operacyjne - w przypadku poważniejszych złamań, w których występuje znaczne przemieszczenie kości, uszkodzenie tkanek miękkich lub złamania związane z innymi urazami, może być konieczna interwencja chirurgiczna. Chirurg może wykonać stabilizację złamanej kości za pomocą metalowych implantów (płytki, śruby) lub przeprowadzić redukcję zamkniętą lub otwartą w celu przywrócenia prawidłowego ustawienia stopy.
Wszelkie decyzje dotyczące leczenia złamań kości śródstopia powinny być podejmowane przez lekarza na podstawie indywidualnej oceny pacjenta i charakterystyki urazu. Ważne jest również, aby pacjent regularnie przestrzegał zaleceń lekarza i fizjoterapeuty oraz uczestniczył w rehabilitacji, aby jak najszybciej powrócić do normalności i uniknąć powikłań.
Jak wygląda fizjoterapia w przypadku złamań kości śródstopia? Rehabilitacja po złamaniu kości stopy.
Fizjoterapia odgrywa kluczową rolę w procesie zdrowienia po złamaniach kości śródstopia. Program fizjoterapii kości śródstopia zwykle jest dostosowywany do indywidualnych potrzeb pacjenta i może obejmować kilka głównych komponentów:
- Techniki manualne - fizjoterapeuci mogą wykorzystywać techniki manualne, takie jak masaż, mobilizacje stawów i manipulacje tkanek miękkich, aby złagodzić ból, poprawić krążenie krwi i wspomóc proces gojenia się tkanek.
- Ćwiczenia wzmacniające - program ćwiczeń wzmacniających ma na celu
przywrócenie siły mięśniowej wokół stopy i łydki. - Ćwiczenia rozciągające - rozciąganie mięśni nóg i łydek jest istotne dla
przywrócenia elastyczności i zakresu ruchu w stawach stopy. Ćwiczenia te mogą pomóc w zapobieganiu sztywności stawów i zapewnić lepszą kontrolę nad ruchem. - Ćwiczenia równowagi i koordynacji - ćwiczenia mające na celu poprawę
równowagi i koordynacji są istotne dla przywrócenia stabilności stopy i zapobiegania ponownym urazom.
Wszystkie te elementy fizjoterapii są dostosowywane do indywidualnych potrzeb i możliwości pacjenta, a postępy są regularnie monitorowane i oceniane przez fizjoterapeutę. Celem fizjoterapii po złamaniach kości śródstopia jest przywrócenie pełnej funkcji stopy, redukcja bólu, poprawa zakresu ruchu i zapobieganie powtórnym urazom.
Jakie zaopatrzenie ortopedyczne oraz ortezy są wskazane przy złamaniach śródstopia?
Złamania kości śródstopia wymaga odpowiedniego zaopatrzenia ortopedycznego oraz stosowania specjalistycznych ortez w celu zapewnienia stabilności, wsparcia i ochrony podczas procesu gojenia się. Wśród wielu możliwych opcji zaopatrzenia ortopedycznego, często zaleca się stosowanie ortezy stopowo-goleniowej, zwanej również botem ortopedycznym. Jest to alternatywa dla tradycyjnego unieruchomienia za pomocą gipsu, co pozwala na większą swobodę ruchu i komfort dla pacjenta.
Orteza stopowo-goleniowa zapewnia stabilizację i wsparcie dla stopy oraz dolnej części nogi, co jest szczególnie istotne podczas procesu gojenia się złamania kości śródstopia. Działa ona poprzez ograniczenie ruchu stopy i kości śródstopia, co pomaga w zapobieganiu dodatkowym urazom oraz ułatwia proces gojenia się. Orteza ta jest zwykle wykonana z wytrzymałego, ale elastycznego materiału, który umożliwia odpowiednią stabilizację bez ograniczania naturalnych ruchów stopy.
Podsumowując, złamanie kości śródstopia może być wyjątkowo bolesnym i frustrującym doświadczeniem, ale odpowiednie leczenie i rehabilitacja oraz zastosowanie sprzętu ortopedycznego i ortezy mogą pomóc w szybkim powrocie do pełnej sprawności.
Piśmiennictwo:
1. Bochenek A., Reicher M. “Anatomia człowieka, Tom I” Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
2. P. Jastrzębski i wsp. “Metatarsalgia jako kostno-stawowa przyczyna zaburzenia funkcji stopy” Ann. Acad. Med. Siles. 2019
3. Stefan Rammelt, Jan Heineck, Hans Zwipp “Metatarsal fractures” Injury, Int. J. Care Injured (2004) 35
Haluksy to nazwa schorzenia stopy nazywanego inaczej paluchem koślawym. Dotyczy on deformacji stawu dużego palucha. Poznaj przyczyny oraz sposoby leczenia haluksów.
14.02.2024
Ból śródstopia powszechnie określany bólem stopy lub podeszwy stopy to częsta dolegliwość. Poznaj jej przyczyny oraz sposoby jak sobie z nim poradzić.
4.03.2024
Ból w odcinku lędźwiowym kręgosłupa (ból pleców) jest często spotykany u pacjentów zgłaszających się do gabinetów fizjoterapeutycznych.
19.12.2023