Etapy zrostu kostnego po złamaniach kości

2024-02-06

Złamanie kości to uszkodzenie, w którym dochodzi do przerwania ciągłości tkanki kostnej. Złamania kości są jednym z najczęściej występujących urazów, które dotyka ludzi w różnym wieku i prowadzących różny styl życia. Złamanie może znacząco wpłynąć na naszą codzienną aktywność. Poza doświadczaniem bólu fizycznego, wymaga ono czasu, aby ciało mogło wrócić do pełnej sprawności.

Przyczyny złamań

Złamania mogą być spowodowane różnymi przyczynami, począwszy od urazu np. podczas wypadku samochodowego, czy upadku z wysokości, po przeciążenia wynikające z codziennego funkcjonowania, czynniki mechaniczne i obciążeń w trakcie aktywności fizycznej. W starszym wieku zwiększa się ryzyko złamań najczęściej przez zmniejszoną gęstość kości, choroby metaboliczne oraz niedobory witamin i minerałów.

złamanie kości

Rodzaje złamań kości

Złamania kości to urazy, które występują w różnych formach, a ich charakterystyka zależy od wielu czynników, takich jak siła urazu, struktura kości i ogólny stan zdrowia pacjenta. Jakie są rodzaje złamań kości?

Złamanie proste

Złamanie proste to sytuacje, w których kość pęka, ale nie występuje przemieszczenie jej fragmentów. W tym przypadku, obie części złamanej kości znajdują się nadal w stosunku do siebie, co może ułatwić proces gojenia i przebudowy. Złamania proste mogą występować na skutek urazu, ale również w wyniku przeciążenia, szczególnie u osób starszych z osteoporozą.

Złamanie przemieszczone

Złamanie przemieszczone - dochodzi do oddalenia się fragmentów kości od siebie. To może wynikać z większej siły urazu, co powoduje przemieszczenie jednej lub obu części złamanej kości. Leczenie złamań przemieszczonych często wymaga bardziej skomplikowanych procedur, takich jak manipulacja chirurgiczna w celu przywrócenia właściwej anatomii kości. Leczenie operacyjne zapewnia prawidłowy proces zrastania i szybsze przywrócenie sprawności pacjenta.

Złamanie złożone

Złamanie złożone znane również jako złamania wielokrotne, to sytuacje, w których jedno złamanie obejmuje więcej niż jedną kość. Mogą być skomplikowane i wymagają kompleksowego podejścia do leczenia.

Złamanie otwarte

W przypadku złamań otwartych kość przebija skórę oraz dużą ilość tkanek miękkich, tworząc otwarte połączenie z otoczeniem zewnętrznym. To szczególnie poważny rodzaj złamania, ponieważ istnieje ryzyko zakażenia.

Złamanie stresowe

Złamania stresowe występują na skutek długotrwałego narażenia kości na powtarzające się, choć umiarkowane obciążenia. Są często spotykane u osób aktywnych fizycznie, szczególnie sportowców.

Objawy złamania kości

Objawy złamania kości mogą się różnić w zależności od rodzaju złamania, lokalizacji i stopnia uszkodzenia. Niemniej jednak istnieją pewne powszechne objawy, które mogą sugerować obecność złamania:

Silny ból w obszarze złamanej kości. Ból może być intensywny zaraz po urazie, ale może również stopniowo narastać w ciągu kilku godzin.
Może pojawić się obrzęk w wyniku gromadzenia się płynów. Złamania mogą również powodować zasinienie w okolicach urazu.
Ograniczenie ruchu i silny ból podczas próby ruchu.
W niektórych przypadkach osoba może odczuwać trzaski lub wibracje w obszarze złamanej kości, szczególnie podczas prób ruchu.
Miejsce złamania może być gorące w dotyku i bardziej podatne na zaczerwienienie ze względu na procesy zapalne.
Kończyna, która została złamana może być nieprawidłowo ułożona, a także jej zarysy mogą być zniekształcone.

Diagnoza złamania wymaga zazwyczaj obrazowania, takiego jak zdjęcia rentgenowskie lub tomografia komputerowa, aby określić charakter złamania i ustalić odpowiedni plan leczenia.

Proces gojenia się kości

Jednym z fascynujących zjawisk, które mają miejsce w organizmie, jest proces zrostu kostnego. To skomplikowany, ale niezwykle efektywny mechanizm, który pozwala naszym kościom wrócić do pełnej sprawności. Jednak wiele czynników może mieć wpływ na to czy zrost kostny będzie przebiegał prawidłowo i szybko. Są to:

wiek – u młodszych osób złamania goją się szybciej
ogólny stan zdrowia – zrost może być utrudniony, gdy występują w organizmie inne choroby współistniejące. Najbardziej narażeni na tą sytuacje są osoby z chorobami immunologicznymi, zwyrodnieniowymi oraz osteoporozą.
dieta – w trakcie trwania zrostu kostnego ważne jest, aby dostarczyć organizmowi odpowiednią ilość wapnia, fosforu, witaminy D oraz C. Czasami zalecana jest także suplementacja kolagenu.

Proces gojenia kości wynika zarówno z aktywności kościotwórczej okostnej, jak i z procesów zachodzących w krwiaku pourazowym. Warunkowane jest to zwiększoną aktywnością granulocytów, makrofagów, limfocytów T, osteoblastów i osteoklastów, które uczestniczą w reakcji zapalnej powstającej w miejscu złamania.

W całym procesie zrostu kostnego istotne są mediatory procesu zapalnego, takie jak prostaglandyny i interleukiny, oraz czynniki wzrostu, np. BMP-2, produkowane przez osteoblasty. Gojenie się tkanki kostnej wymaga unieruchomienia odłamów (zapewnienie stabilności), czyli ograniczenia ruchu w danym obszarze oraz odpowiedniego ukrwienia.

zrastanie kości

Etapy zrostu kostnego

Fazy zrostu kostnego można podzielić na cztery etapy:

I etap – Faza zapalna
II etap – Faza kostniny miękkiej
III etap – Faza kostniny twardej
IV etap – Faza remodelingu

I etap - faza zapalna – już w pierwszych dniach od złamania tworzy się krwiak, który pełni funkcję ochronną i zatrzymuje krwawienie wokół uszkodzonej kości. Po utworzeniu krwiaka rozpoczyna się faza zapalna, która aktywuje neutrofile, czyli główne komórki układu odpornościowego. Mobilizowane są również inne komórki z rodziny leukocytów, takie jak makrofagi i limfocyty T, aby wspólnie zneutralizować potencjalne zagrożenia. Procesy zapalne wspomagają komunikację pomiędzy komórkami układu odpornościowego a osteoblastami, które są kluczowymi komórkami odpowiedzialnymi za tworzenie nowej tkanki kostnej. W rezultacie faza zapalna, choć stanowi krótkotrwały proces, pełni kluczową rolę w przygotowaniu terenu dla następnych etapów zrostu kostnego, zapewniając optymalne warunki do skutecznej regeneracji kości.

II etap – faza kostniny miękkiej – tuż po zakończeniu fazy zapalnej organizm przechodzi do tworzenia tkanki chrzęstnej. Tkanka chrzęstna pełni rolę jako elastyczna struktura, która działa jak rodzaj "podparcia" wspomagającego odnowienie kości. Jej elastyczność umożliwia absorpcję sił działających na kość podczas procesów gojenia. Faza tworzenia tkanki chrzęstnej jest zatem kluczowym momentem w procesie gojenia się kości, umożliwiającym organizmowi stworzenie tymczasowej struktury, która przygotowuje podłoże do przekształcenia w trwałą, funkcjonalną kość.

III etap – faza kostniny twardej – w momencie, w którym tkanka chrzęstna zakończy swoją budowę, następuje właściwa faza tworzenia się kości. Cały proces tworzenia się kości nazywa się ossyfikacją, jest to złożony proces, który obejmuje osadzanie soli mineralnych w strukturze chrząstki, sprawiając, że staje się ona twardsza i bardziej trwała.
Osteoblasty, komórki specjalizujące się w syntezie substancji organicznych i nieorganicznych składających się na tkankę kostną, są kluczowe w tym etapie i go rozpoczynają. Faza tworzenia kości jest kolejnym krokiem w procesie gojenia się kości, zapewniającym utworzenie trwałej, funkcjonalnej kości zastępczej, gotowej do pełnienia roli w organizmie.

IV etap – faza remodelingu – jest końcowym etap zrostu kostnego, który polega na dostosowaniu struktury w stosunku do jej funkcji. Proces remodelingu kości pozwala na ostateczne dostosowanie struktury do specyfiki obciążenia, co przekłada się na pełną funkcjonalność i wytrzymałość kości. Dzięki temu, kość jest gotowa do wykonywania swoich zadań w organizmie z maksymalną efektywnością.

Dzięki tym czterem skomplikowanym, ale niezwykle zorganizowanym etapom nasze ciała zdolne są do skutecznej regeneracji kości po urazach, przywracając im pełną sprawność i zdolność do normalnego funkcjonowania.

Zrost kostny nie zawsze przebiega książkowo, istnieje wiele zaburzeń zrostu kostnego: brak zrostu, zrost opóźniony, staw rzekomy.

Piśmiennictwo:
1. Szczęsny G. „Zrost kostny i jego zaburzenia” Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja, 2015; 5(6); Vol. 17, 437-454
2. Małgorzata Łukowicz „Wpływ laseroterapii wysokoenergetycznej na proces zrostu kostnego” Acta Bio-Optica et Informatica Medica 2/2011, vol. 17

MOŻE CIĘ TAKŻE ZAINTERESOWAĆ

Mięśnie podpotyliczne - budowa, znaczenie i terapia zaburzeń

Mięśnie podpotyliczne to jedna z najważniejszych grup mięśni w ciele człowieka. Poznaj ich budowę, funkcje oraz jak radzić sobie z ich wzmożonym napięciem.

11.01.2024