Choroba Osgooda-Schlattera (martwica guzowatości kości piszczelowej) - objawy, diagnostyka i leczenie
Choroba Osgooda-Schlattera (martwica guzowatości kości piszczelowej) to schorzenie, które dotyka głównie osoby młode - w szczególności aktywne fizycznie dzieci i młodzież w okresie intensywnego wzrostu (dziewczynki w wieku 8-13 lat oraz chłopców w wieku 10-15 lat).
Choroba ta w dużym stopniu wpływa na niemożność kontynuowania uprawiania sportu czy też treningów - ograniczając ruch dzieci i młodzieży. Nie jest to choroba niebezpieczna, ale ograniczająca treningi na kilka tygodni lub miesięcy.
Objawy choroby Osgooda-Schlattera
Pierwszymi objawami, jakie sygnalizuje dziecko jest ból w okolicy stawu kolanowego. Z czasem ten ból narasta i zwiększa się po każdym treningu. W późniejszym czasie w wielu takich przypadkach zdiagnozowana zostaje jałowa martwica guzowatości piszczeli.
Pozostałe objawy choroby to:
- Tkliwość stawu kolanowego
- Obrzęk
- Zaczerwienienie i ocieplenie stawu
- Zwiększone napięcie mięśniowego
Przyczyny choroby Osgood-Schlattera (jałowa martwica guzowatości kości piszczelowej)
Choroba Osgooda-Schlattera jest schorzeniem, które powstaje głównie w wyniku przeciążeniu więzadła rzepki w miejscu jego przyczepu do guzowatości piszczeli, co prowadzi do stanu zapalnego i bólu. W okresie intensywnego wzrostu kości, ścięgno rzepki może ulegać nadmiernemu napięciu. To zjawisko jest szczególnie widoczne u młodych osób, którzy regularnie uprawiają dyscypliny wymagające biegania i skakania, takie jak piłka nożna, koszykówka czy lekkoatletyka.
Przeciążenie ścięgna rzepki skutkuje stanem zapalnym i bólem kolana, co może być wynikiem powtarzających się ruchów prostowania i zginania stawu. W miarę jak młody sportowiec kontynuuje intensywne treningi bez odpowiedniej regeneracji, dochodzi do kumulacji mikrourazów, które mogą prowadzić do poważniejszych problemów zdrowotnych.
Dodatkowo, czynniki morfologiczne, takie jak masa ciała czy wskaźnik masy ciała (BMI), mogą wpływać na podatność na to schorzenie.
Warto również zauważyć, że choroba Osgooda-Schlattera jest często związana z nagłym wzrostem szkieletu u młodzieży, co sprawia, że układ ruchu nie jest jeszcze w pełni ukształtowany i bardziej podatny na urazy. Dlatego tak istotne jest, aby młodzi sportowcy mieli zapewnione odpowiednie przygotowanie motoryczne oraz czas na regenerację po treningach, aby zminimalizować ryzyko wystąpienia tej dolegliwości.
Najczęstszy wiek występowania choroby Osgooda-Schlattera
W chorobie Osgooda i Schlattera objawy zazwyczaj pojawiają się w okresie szybkiego wzrostu (w okresie dojrzewania), który występuje najczęściej między 10 a 15 rokiem życia. W tym czasie dzieci i młodzież przeżywają intensywne zmiany w organizmie, co wpływa na rozwój kości, mięśni oraz ścięgien. Wzrost ten często jest związany ze sportowym trybem życia, który w przypadku młodych sportowców jest szczególnie intensywny.
Zazwyczaj choroba występuje częściej u chłopców w wieku od 10 do 15 lat oraz dziewcząt między 8 a 13 rokiem życia. Warto zauważyć, że chłopcy są bardziej narażeni na rozwój tego schorzenia ze względu na większą aktywność fizyczną. Statystyki wskazują, że objawy mogą występować obustronnie u 20-30% pacjentów.
Diagnostyka choroby Osgooda Schlattera
Diagnostyka choroby Osgooda-Schlattera jest bardzo ważnym etapem w procesie leczenia i opiera się na kilku istotnych elementach. Pierwszym krokiem jest wywiad medyczny, podczas którego lekarz zbiera szczegółowe informacje dotyczące objawów pacjenta oraz jego historii aktywności fizycznej. Kolejnym krokiem jest badanie fizykalne, które pozwala lekarzowi na ocenę stanu kolana. W trakcie badania ortopeda sprawdza obecność obrzęku, tkliwości oraz ewentualnych ograniczeń ruchowych w obrębie stawu kolanowego. Zwykle już te obserwacje dostarczają wystarczających informacji do wstępnej diagnozy choroby Osgooda-Schlattera, jednak w celu potwierdzenia diagnozy oraz wykluczenia innych schorzeń, lekarz może zlecić dodatkowe badania.
W niektórych przypadkach konieczne są badania obrazowe, takie jak RTG i USG. Badanie RTG pozwala na ocenę stanu kości i może ujawnić zmiany kostne w obrębie guzowatości kości piszczelowej, takie jak rozrost kostny czy uszkodzenia. Z kolei USG umożliwia dokładną ocenę tkanek miękkich, w tym ścięgien i więzadeł, co jest istotne dla zrozumienia stopnia uszkodzenia oraz obecności stanu zapalnego.
Leczenie choroby Osgooda-Schlattera
Leczenie choroby Osgooda-Schlattera zazwyczaj obejmuje kilka elementów, które mają na celu złagodzenie objawów oraz przywrócenie pacjenta do pełnej sprawności fizycznej
Ograniczenie aktywności fizycznej jest pierwszym i najważniejszym krokiem w procesie leczenia. W miarę jak objawy się nasilają, lekarze zalecają zmniejszenie intensywności treningów lub całkowite ich zaprzestanie. To pozwala na redukcję bólu i stanu zapalnego w okolicy kolana, co jest kluczowe dla procesu zdrowienia.
Farmakoterapia
Farmakoterapia - leki przeciwbólowe, w tym niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), są często stosowane w celu łagodzenia bólu i zmniejszenia stanu zapalnego.
Fizjoterapia
Fizjoterapia - program ćwiczeń jest dostosowywany indywidualnie do potrzeb pacjenta i ma na celu poprawę elastyczności mięśni oraz siły nóg.
Ortezy
Ortezy - w niektórych przypadkach zaleca się stosowanie ortez, takich jak opaski podrzepkowe, które stabilizują kolano i odciążają staw kolanowy. To może przynieść ulgę w bólu oraz pomóc w procesie rehabilitacji.
Operacja w chorobie
Leczenie operacyjne - operacja jest rzadko wskazana w przypadku choroby Osgooda-Schlattera i zazwyczaj traktowana jako ostateczność. Może być rozważana tylko w przypadku bardzo zaawansowanych stadium choroby lub gdy inne metody leczenia nie przynoszą ulgi.
Fizjoterapia w chorobie Osgood-Schlattera
Celem fizjoterapii w przypadku Osgooda-Schlattera jest przede wszystkim:
- Zmniejszenie bólu i stanu zapalnego
- Poprawa zakresu ruchu w stawie kolanowym
- Wzmocnienie mięśni kończyny dolnej, szczególnie mięśnia czworogłowego uda
- Edukacja pacjenta na temat odpowiednich form aktywności oraz technik zapobiegających nawrotom.
Fizjoterapia odgrywa istotną rolę w leczeniu choroby Osgooda-Schlattera, a jej metody są dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta. Techniki wykorzystywane w fizjoterapii to m.in:
- Terapia manualna
- Terapia powięziowa
- Ćwiczenia wzmacniające i rozciągające
- Krioterapia
- Ultradźwięki
- Kinesiotaping
Ćwiczenia rozciągające oraz wzmacniające mięśnie czworogłowe uda są szczególnie zalecane, ponieważ pomagają one odciążyć ścięgno rzepki oraz zmniejszyć napięcie w obrębie kolana. Fizjoterapeuci mogą także stosować techniki manualne, takie jak masaż czy terapia powięziowa, aby złagodzić napięcia mięśniowe.
Stosuje się przede wszystkim ćwiczenia rozciągające:
- mięśnie kulszowo- goleniowe
- mięsień czworogłowy uda
Długoterminowe praca z chorobą Osgooda-Schlattera wymaga nie tylko interwencji terapeutycznych, ale również edukacji pacjentów na temat odpowiednich form aktywności oraz technik zapobiegawczych. Warto zwrócić uwagę na:
- odpowiednie obuwie - dobrze dobrane buty mogą pomóc w stabilizacji stawu kolanowego.
- wsparcie psychologiczne - pomaga radzić sobie z presją sportową i stresem, co może wpływać na nasilenie objawów.
Piśmiennictwo:
1. Lewandowska, A., Ratuszek-Sadowska, D., Hoffman, J., Hoffman, A., Kuczma, M., Ostrowska, I., ... & w Poznaniu, W. F. (2017). Częstotliwość występowania choroby Osgooda-Schlattera u młodzieży trenującej piłkę nożną The frequency ofOsgood-Schlatter disease in adolescence training football.
2. Neuhaus, C., Appenzeller-Herzog, C., & Faude, O. Leczenie zachowawcze choroby Osgooda-Schlattera.
3. Choroba Köhlera, I. Etiologia i epidemiologia jałowej martwicy kości.
Fala uderzeniowa to nowoczesna terapia fizykalna, coraz częściej wykorzystywana w fizjoterapii. Jak wygląda zabieg i jakie efekty można uzyskać?
23.07.2024
Aparat USG w gabinecie fizjoterapii ułatwia dokładną diagnostykę dolegliwości w zakresie mięśni i stawów. Aparaty ultrasonograficzne są także coraz częściej stosowane są w fizjoterapii uroginekologicznej.
19.07.2024
Złamanie kości śródstopia - z właściwą rehabilitacją, leczeniem oraz zastosowaniem odpowiedniego sprzętu Twoja stopa wróci do pełni sprawności.
22.05.2024